برنامه پزشک خانواده شهری و تحول سلامت
در دنیای امروز، دیدگاهها نسبت به سلامت گسترش یافته و دامنه انتظارات جامعه از نظامهای سلامت افزایش چشمگیری داشته است. توجه به مؤلفههایی نظیر ایمنی، عدالت و کیفیت خدمات، لزوم استقرار نظام سلامت پاسخگو در برابر عملکرد را بیش از پیش نمایان ساخته است.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2000، نظامهای سلامت سه هدف بنیادین را دنبال میکنند: ارتقای سطح سلامت مردم، تأمین مشارکت مالی عادلانه در بهرهمندی از خدمات سلامت و پاسخگویی به نیازهای غیربالینی جامعه. مأموریت اصلی نظام سلامت، ارتقای سلامت و پاسخگویی به نیازهای سلامت و بیماری جامعه میباشد.
تحول نظام سلامت فرصتی برای شناسایی نیازهای نوین جامعه، پر کردن خلأهای موجود و ارتقای توانمندی نظام سلامت است. تجربه کشورهای مختلف نشان میدهد که طراحی نظام جامع سلامت و بهبود مستمر آن، شرط اساسی تحقق تأمین مالی مؤثر، سازماندهی مناسب و ارائه خدمات با کیفیت میباشد.
در ایران نیز مطابق اصل ۲۹ قانون اساسی، برخورداری از خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتهای پزشکی، حقی همگانی برای تمام شهروندان محسوب میشود. با این حال، چالشهایی نظیر توزیع ناعادلانه منابع، هزینههای سنگین درمان، نابرابری در دسترسی و نارضایتی از کیفیت خدمات، ضرورت اجرای اصلاحات اساسی در نظام سلامت را آشکار ساخت.
در همین راستا، از سال ۱۳۹۳ «طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت» در قالب ۸ پروژه اصلی و با پشتیبانی ۱۵ برنامه و ۱۰ پروژه پشتیبان با محوریت تکمیل پوشش شبکه بهداشتی درمانی، اصلاح بستههای خدماتی و تمرکز بر بیماریهای غیرواگیر به اجرا درآمد.
دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز در اجرای سیاستهای وزارت بهداشت، این برنامه را از طریق ۶۸ مرکز خدمات جامع سلامت شهری، ۴ مرکز خدمات جامع سلامت شهری–روستایی و ۱۳۰ پایگاه سلامت غیرضمیمه شهری به اجرا درآورده است.
این گروه عهدهدار مدیریت و ساماندهی «برنامه پزشک خانواده شهری (تحول سلامت)» در شبکههای بهداشت و درمان شهریار، قدس، ملارد، رباطکریم، بهارستان و مرکز بهداشت شمالغرب تهران میباشد.
اهداف برنامه پزشک خانواده شهری و تحول سلامت
هدف کلی:
توسعه، تقویت و بازسازی شبکه بهداشتی و درمانی با تأکید بر تأمین زیرساختهای نظام ارجاع و تحقق عدالت در سلامت.
اهداف اختصاصی:
- ارتقای شاخصهای سلامت
- افزایش رضایتمندی گیرندگان و ارائهدهندگان خدمت
- تحقق عدالت در سلامت از نظر دسترسی، بهرهمندی و حفاظت مالی در بستر پوشش بیمه همگانی
- بهبود کیفیت خدمات سلامت و کنترل قیمت آنها
- اصلاح رفتار گیرندگان و ارائهدهندگان خدمت
- اصلاح نظام پرداخت و شیوه خرید خدمت
برنامههای گروه:
- گسترش مراقبتهای اولیه سلامت با هدف تحقق پوشش همگانی سلامت در مناطق حاشیهنشین شهرها و شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر
این برنامه شامل راهاندازی واحدهای ارائه خدمات بهداشتی، ارتقای کیفیت خدمات سطح یک، افزایش نیروی انسانی، طراحی برنامههای نوین بهداشت عمومی، خانواده، محیط و حرفهای و بازنگری برنامههای پیشین و ارتقای نظام آمار و فناوری اطلاعات میباشد.
چیدمان واحدهای ارائهدهنده خدمات سلامت بهگونهای انجام میگیرد که دسترسی مردم به خدمات مورد نیاز، سهل، سریع، عادلانه، کمهزینه و با بالاترین کیفیت ممکن باشد. سطوح ارائه خدمت شامل:
- سطح پایه: خانوار
- سطح اول: خدمات فردمحور و جامعهمحور
- سطح دوم: خدمات تخصصی سرپایی و بستری
قوانین، مقررات و دستورالعملهای برنامه پزشک خانواده شهری و تحول سلامت: